Sosyal Sorumlu Tüketim Davranışı Ölçeğinin Kısaltılmış Türkçe Versiyonunun Geçerlilik Ve Güvenilirlik Çalışması
(Sosyal Sorumlu Tüketim Davranışı Ölçeğinin Kısaltılmış Türkçe Versiyonunun Geçerlilik Ve Güvenilirlik Çalışması )

Yazar : M.Enes SAYIN  Hasan TERZİ, Veysi Baydar, Esad Kamil TOSUN, Şahay OK  
Türü :
Baskı Yılı : 2023
Sayı : 3-2
Sayfa : 83-102
    


Özet

Abstract Socially responsible consumption is a behavior that consciously prefers sustainable products or services that are considered less harmful and do not harm the environment. Consumers considering social and environmental impacts when choosing products and services aim to create a sustainable society for future generations. Socially responsible consumption is also conceptualized as conscious, ethical, environmentalist, green, and selfless. Purpose: Reasons such as increasing population, limited resources, and climate change indicate that individuals' consumption preferences and habits will necessarily evolve towards a sustainable, responsible, and conscious orientation. In this respect, it intended to create a Turkish version of the Socially Responsible Consumption Behavior Scale (SRCBS) developed by John Antil (1984) to measure conscious, sustainable, and responsible consumption behavior and a valid and reliable measuring instrument in this field. Method: Four hundred fifty individuals aged between 18 and 56, including 333 women and 117 men, attended this research. Exploratory factor analysis was implemented to ascertain the factor structure of the scale by dividing the study's participant group into two groups equally and randomly; confirmatory factor analysis was implemented in the other group to confirm the determined factor structure. In addition, for the scale's congruent validity, its relationship with the environmental awareness scale was examined, and various reliability analyzes of the scale were carried out. Findings: A single-factor structure of 10 items was attained with the analyzes made. The resulting scale structure explained 67% of the variance; the CFI of goodness-of-fit values of the scale was 0.95; GFI: 0.94; It has been determined that it is RMSEA: 0.076. In the convergent validity analysis, the average variance extracted (AVE) was 40%; It was ascertained that the composite reliability (CR) value was 0.86, and the Cronbach Alpha coefficient was 0.90. A highly significant relationship was obtained between the environmental awareness scale used for congruent validity and the scale (r(450) = .65; p<.01). In conclusion, the scale, which was disclosed as 40 items, became a single-factor structure with ten items in its Turkish version. Originality: In terms of being the only measurement tool in the national literature that directly measures socially responsible consumption behavior and considering the necessity of a sustainable society understanding, it is thought that the Turkish short revision of the scale will be a valuable and essential reference source for many social science researchers.



Anahtar Kelimeler

Sustainable consumption, ecological and social sustainability, socially responsible consumption, socially responsible consumption behavior, socially responsible consumption behavior scale



Abstract

Özet Sosyal sorumlu tüketim davranışı, çevreye zararı olmayan veya daha az zararı olduğu düşünülen sürdürülebilir ürün veya hizmetlerin bilinçli olarak tercih edildiği bir tüketim tarzıdır. Ürün ve hizmetlerin seçiminde sosyal ve çevresel etkileri göz önünde bulunduran tüketiciler, gelecek nesiller için sürdürülebilir bir toplumun yaratılmasını amaçlamaktadır. Sosyal sorumlu tüketim; bilinçli, etik, çevreci, yeşil, bencil olmayan tüketim şeklinde de kavramsallaştırılmaktadır. Amaç: Artan nüfus, sınırlı kaynaklar ve iklim değişikliği gibi nedenler bireylerin tüketim tercih ve alışkanlıklarının zorunlu olarak sürdürülebilir, sorumlu ve bilinçli bir yönelime doğru evrileceğini göstermektedir. Bu bağlamda bilinçli, sürdürülebilir ve sorumlu tüketim davranışını ölçmek, bu alanda geçerli ve güvenilir bir ölçme aracı ortaya koymak için John Antil’in (1984) geliştirdiği Sosyal Sorumlu Tüketim Davranışı Ölçeğinin (SSTDÖ) kısaltılarak Türkçe versiyonunun oluşturulması hedeflenmiştir. Yöntem: Bu çalışmaya 333 kadın ve 117 erkek olmak üzere yaşları 18 ile 56 arasında değişen 450 birey katılmıştır. Çalışmanın katılımcı grubu eşit ve rastgele bir şekilde iki gruba ayrılarak bir gruba ölçeğin faktör yapısının belirlenmesi adına keşfedici faktör analizi; diğer gruba ise belirlenen faktör yapısının teyit edilmesi için doğrulayıcı faktör analizi uygulanmıştır. Ayrıca uyum geçerliliğini sağlamak için sosyal sorumlu tüketim davranışı ölçeği ile çevre farkındalık ölçeği arasındaki ilişki incelenmiş ve ölçeğe ait çeşitli güvenilirlik analizleri gerçekleştirilmiştir. Bulgular: Yapılan analizler sonucunda 10 maddelik tek faktörden oluşan yeni bir yapı elde edilmiştir. Bu tek faktörlü yapı varyansın %67’sini açıklamaktadır. Ölçeğe ait karşılaştırmalı, mutlak ve artık temelli uyum indeks değerlerinin CFI: 0,95; GFI: 0,94; RMSEA: 0,076 şeklinde olduğu tespit edilmiştir. Yakınsak geçerlilik analizlerinde ortalama açıklanan varyansın (AVE) %40; birleşik güvenilirlik (CR) değerinin 0,86 ve Cronbach Alfa güvenilirlik katsayısının 0,90 olduğu anlaşılmıştır. Uyum/uyuşum geçerliliği için kullanılan çevre farkındalık ölçeği ile ölçek arasında yüksek düzeyde anlamlı bir ilişki elde edilmiştir. Sonuç olarak 40 madde olarak geliştirilen ölçek Türkçe sürümünde 10 maddelik tek faktörlü bir yapı halini almıştır. Özgünlük: Ulusal literatürde doğrudan sosyal sorumlu tüketim davranışını ölçen tek ölçme aracı olması bakımından ve sürdürülebilir toplum anlayışının gerekliliği düşünüldüğünde SSTDÖ’nün Türkçe kısa sürümünün birçok sosyal bilim araştırmacısı için kullanışlı bir başvuru kaynağı olacağı düşünülmektedir.



Keywords

Sürdürülebilir tüketim, çevresel ve sosyal sürdürülebilirlik, sosyal sorumlu tüketim, sosyal sorumlu tüketim davranışı, sosyal sorumlu tüketim davranışı ölçeği