COMPARİSON OF OBSESSİON, STRESS, DEPRESSİON LEVELS, AND LİFE SATİSFACTİON OF DİALYSİS PATİENT RELATİVES BASED ON ORGAN TRANSPLANT HOPE
(ORGAN NAKLİ UMUDUNA GÖRE DİYALİZ HASTA YAKINLARININ TAKINTI, STRES, DEPRESYON, DÜZEYLERİNİN VE YAŞAM DOYUMLARININ KARŞILAŞTIRILMASI )

Yazar : Zeynep Mehan  EMEL ANER AKTAN  
Türü :
Baskı Yılı : 2024
Sayı : 4-2
Sayfa : 34-48
    


Özet

End-stage renal disease (ESRD), a chronic illness, is recognized as part of the palliative care group. It has been observed that the living conditions and psychology of the relatives, who are an essential part of the challenging treatment process, are affected as much as the patients themselves (Arık, 2013). Socio-psychological support is believed to play a crucial role alongside medical support in the journey towards a quality life for ESRD patients (Arıkan, 2016). This study focuses on the potential psychological difficulties and life satisfaction of first-degree relatives of ESRD patients during the caregiving process. The research aims to compare the emotional states of relatives of patients who have the possibility of a kidney transplant versus those who do not, due to comorbid conditions, and to understand how these values influence each other. The question posed is: Are the psychological states, stress levels, life satisfaction, and personality patterns of patient relatives with and without the chance of transplantation different? This quantitative study was conducted between February 2023 and May 2024 with patient relatives living in İstanbul, Ankara, Kocaeli, and Rize. A total of 687 relatives (529 women and 158 men) of dialysis patients were interviewed. Data were collected through surveys using the Sociodemographic Information Form, Adult Life Satisfaction Scale, Vancouver Obsessive Compulsive Inventory, Beck Depression Inventory, and Beck Anxiety Inventory. To eliminate the potential confounding effects of personality disorders, SCID-5 was used. Pearson Correlation was applied to examine the interaction between life satisfaction, psychological symptoms, OCD symptoms, and personality patterns among relatives of ESRD patients. Hierarchical regression analysis was conducted to predict the same information. Independent sample t-tests were used to compare scores of life satisfaction, psychological symptoms, OCD symptoms, and personality patterns among patient relatives based on social and demographic variables. The scale scores were checked using skewness and kurtosis values and histograms, determining the suitability for parametric tests. Statistical analyses were conducted using SPSS 27.0, with values below 0.05 considered statistically significant. The analysis results indicate that the psychological states, stress levels, life satisfaction, and personality patterns of patient relatives with and without the chance of transplantation differ partially. Significant correlations were found between the personality organization of ESRD patient relatives and their levels of stress, depression, and life satisfaction. This study found that being a relative of an ESRD patient negatively affects the life satisfaction of those with dependent personality traits. No significant difference was observed in terms of depression and anxiety in relatives showing OCD patterns. Relatives who could not accept the illness exhibited narcissistic traits, while relatives of male patients scored higher in personality assessments. Male participants in the study reported higher life satisfaction scores. The presence of comorbid conditions hindering kidney transplantation in ESRD patients was found to be related to dimensions of personality disorders in their relatives, specifically Avoidant Personality Disorder, Dependent Personality Disorder, and Antisocial Personality Disorder.



Anahtar Kelimeler

Stress, Depression, Anxiety, Life Satisfaction, Organ Transplant, OCD, Dialysis



Abstract

Kronik hastalıklardan biri olan Son Dönem Böbrek Yetmezliği palyatif hastalıklar grubunda kabul edilmektedir. Zorlu tedavi sürecinin önemli bir parçası olan hasta yakınlarının da, yaşam koşulları ve psikolojileri hastalar kadar etkilendiği gözlenmektedir. (Arık, 2013) SDBY hastalarının nitelikli bir yaşam sürebilmesi yolculuğunda tıbbi desteğin yanında, sosyopsikolojik desteğin de ehemmiyetli bir rolü olduğu düşünülmektedir. (Arıkan, 2016). Bu çalışmada SDBY tanısı almış hasta yakınlarının, bakım verme sürecinde maruz kalabilecekleri olası ruhsal zorluklar ve yaşamdan aldıkları doyum üzerinde odaklanılmıştır. Araştırmada, yan hastalıkları olmadığı için böbrek nakli şansı olan hastalar ile yan hastalıkları olduğu için böbrek nakil şansı bulunmayan hasta yakınlarının duygusal pozisyonlarının karşılaştırılması ve bu değerlerin birbirini nasıl etkilediği ortaya konulmaya çalışılmıştır. Öte yandan, sorulan “Nakil şansı olan ve olmayan hasta yakınlarının psikolojik durumları, stres seviyeleri, yaşam doyumları ve kişilik örüntüleri birbirinden farklı mı?” sorusuna yanıt aranmıştır. 2023 yılı şubat ayı ile 2024 mayıs ayları arasında yapılan bu araştırma, İstanbul, Ankara, Kocaeli ve Rize’de yaşayan hasta yakınlarıyla gerçekleştirilmiştir. 529’u kadın, 158’e erkek olmak üzere toplamda diyaliz tedavisi gören hasta yakınıyla görüşülmüştür. Çalışma nicel araştırma yöntemiyle yapılmıştır. Veriler anket usulü toplanmıştır. Verilerin toplanmasında katılımcılara Sosyodemografik Bilgi Formu, Yetişkin Yaşam Doyum Ölçeği, Vancouver Obsesif Kompulsif Envanteri, Beck Depresyon Ölçeği ve Beck Anksiyete Ölçeği uygulanmıştır. Kişilik bozukluklarının yaratacağı olası karışıklığın etkilerini ortadan kaldırmak için SCID-5 kullanılmıştır. Araştırmada, SDBY hasta hasta yakınlarının yaşam doyumu, psikolojik emareleri, OKB belirtileri ve kişilik örüntüleri arasındaki etkileşimin incelenmesinde Pearson Korelasyonu uygulanırken, aynı bilgilerin yordanması için hiyerarşik regresyon analizi yapılmıştır Sosyal ve demografik açılardan değişkenler açısından hasta yakınlarının yaşam doyumu, psikolojik açılardan belirtileri, OKB düzeyleri ve kişilik örgütlenme puanlarının kıyaslanması için ikili gruplarla bağımsız örneklem t-testi yapılmıştır. Histogram, ölçek puanlarının çarpıklık ve basıklık değerleriyle kontrol edilmiştir. Bu doğrultuda, parametrik testler uygulanmıştır. İstatistiki verilerin analizleri için SPSS 27.0 paket yazılımından faydalanılmış elde edilen sonuçlarda 0.05 altında kalan değerler anlamlı olarak kabul edilmiştir.



Keywords

Stres, Depresyon, Anksiyete, Yaşam Doyumu, Organ nakli, OKB, Diyaliz,