Bireyleri toplumsal hayata hazırlamak gibi önemli bir işlevi olan sosyal bilgiler dersi, birçok sosyal bilimin bir araya gelmesinden oluşmaktadır. Bu bilimlerden biri de toplum bilimi olarak tanımlanan sosyolojidir. Sosyal bilgilerin temel öğrenme alanları içerisinde bulunan sosyoloji ile öğrencilerin ilk karşılaştıkları yerlerin başında sosyal bilgiler ders kitapları gelir. Bu anlamda sosyal bilgiler ile sosyoloji arasında önemli bir bağ bulunmaktadır. Araştırmanın amacı bu bağlamda, 2023-2024 ve 2024-2025 eğitim öğretim yılında Millî Eğitim Bakanlığı tarafından hazırlanarak uygulamaya konulmuş olan 5. 6. ve 7. sınıflar sosyal bilgiler ders kitaplarında yer alan sosyolojik kavramların öğrenme alanlarına göre dağılımı ve ilişkiselliklerini incelemektir. Araştırmanın veri kaynaklarını 2024-2025 eğitim öğretim yılında okutulan Millî Eğitim Bakanlığı tarafından Türkiye yüzyılı maarif modeline göre hazırlanan 5. sınıf ve 2023-2024 eğitim öğretim yılında okutulan Millî Eğitim Bakanlığı tarafından hazırlanan 6. ve 7. sınıf sosyal bilgiler ders kitapları oluşturmaktadır. Sosyal bilgiler ders kitabındaki metinler veri kaynağı olarak seçilmiş nitel araştırma yöntemi kullanılarak metinler doküman analizi tekniği ile tarama modeline göre incelenmiştir. Anthony Giddens’ın ‘Sosyoloji’ ve Gordon Marshall’ın ‘Sosyoloji Sözlüğü’ eserleri zemininde sosyal bilgiler ders kitapları tarandıktan sonra, kavramlar tespit edilmiştir. Tespit edilen 32 kavram üzerinden öğrenme alanlarına göre sosyolojik kavramların tablolarla dağılımı gösterilmiştir. Araştırmanın son bölümünde ise elde edilen bulgular yorumlanarak 5. 6. Ve 7. sınıflar sosyal bilgiler ders kitaplarının sosyolojik kavramların kullanımının öğrenme alanlarına göre farklılık gösterdiği, en fazla sosyolojik kavramın “Birey ve Toplum” öğrenme alanında yer aldığı, en az sosyolojik kavramında “İnsanlar Yerler ve Çevreler” öğrenme alanında olduğu görülmüştür. Bulgularda en sık kullanılan sosyolojik kavramlar aile, kültür, toplum ve toplumsal kavramları olduğu görülmüştür.
Sosyal Bilgiler, Sosyoloji, Kavram